همه چیز درباره ی 3ماهگی

به نظر می رسد نوزادان در اول زندگی، به جز شیر خوردن، گریه کردن و کثیف کردن پوشک کار دیگری انجام نمی دهند ولی در انتهای ماه اول او هوشیار تر شده و در عرض ۳ ماه به تدریج آنچنان با محیط اطرافشان ارتباط برقرار می کنند که پاسخ زحمات شما را با لبخند می دهند و از شما می خواهند همبازی شیطنت های دوست داشتنی آنها شوید...

به نظر می رسد نوزادان در اول زندگی، به جز شیر خوردن، گریه کردن و کثیف کردن پوشک کار دیگری انجام نمی دهند ولی در انتهای ماه اول او هوشیار تر شده و در عرض ۳ ماه به تدریج آنچنان با محیط اطرافشان ارتباط برقرار می کنند که پاسخ زحمات شما را با لبخند می دهند و از شما می خواهند همبازی شیطنت های دوست داشتنی آنها شوید. این مطلب شما را با تغییرات فیزیکی و رشدی کودکتان تا پایان ۳ ماهگی آشنا خواهد کرد.

در فاصله ۱ تا ۴ ماهگی، کودک بسیاری از عکس العمل های دوره نوزادی را از دست می دهد و کنترل برخی از حرکات بدن را پیدا می کند. از ماه اول تا چهارم کودک هر ماه ۶۰۰ گرم تا ۱ کیلوگرم اضافه وزن و حدود ۵/۲ تا ۴ سانتی متر افزایش قد پیدا می کند و ۱ تا ۲ سانتی متر به دور سرش اضافه می شود.

● گردن می گیرد

یکی از مهم ترین کارهایی که شیرخوار باید در ماه های اول زندگی اش انجام دهد، گردن گرفتن است. در پایان یک ماهگی، کودک باید قادر باشد سر خود را کمی بالا بیاورد و هنگامی که روی شکم قرار دارد سر خود را از یک طرف به طرف دیگر بگرداند. بین ۶ تا ۸ هفتگی اگر قدرت کافی داشته باشد، هنگامی که به پشت نیز خوابیده است، سرش را بلند خواهد کرد. هنگامی که او را بغل کرده اید و سرش روی شانه شما قرار دارد، می تواند سرش را با کنترل کافی برای مدت کوتاهی بالا نگه دارد که البته ممکن است نتواند این کار را کاملا ثابت و محکم انجام دهد اما در ۴ماهگی باید سر و سینه خود را بالا نگه دارد و از آرنج به عنوان تکیه گاه استفاده کند.

در ۳تا ۴ ماهگی، شما قطعا پیشرفت کودکتان را در زمینه کنترل سر مشاهده می کنید. او می تواند هنگامی که روی شکم خود قرار دارد، سرش را تا ۴۵ درجه بالا بیاورد و محکم نگه دارد. یک بازی جالب که می تواند به تقویت عضلات گردن او نیز کمک کند، پیشنهاد می کنیم: او را روی پشت بخوابانید، سپس دست هایش را بگیرید و آرام آرام بکشید تا در حالت نشسته قرار بگیرد، دوباره به آرامی او را روی پشت بخوابانید و این کار را تکرار کنید. در این سن او باید قادر باشد هنگام بلندشدن، سر خود را مستقیم در امتداد بدنش نگه دارد.

نوزادان پس از تولد، توانایی اندکی برای کنترل سر و عضلات گردن خود دارند. آنها این مهارت حیاتی را و حرکت های بعدی از قبیل نشستن و راه رفتن را مرحله به مرحله درزندگی خود به طور کامل به دست می آورند.

شما برای تشویق کودک به افزایش مهارت خود در کنترل سر لازم نیست کار خاصی انجام دهید اما باید مراقب او باشید. خصوصا در ماه های اول پس از تولد هنگامی که نوزاد را از رختخوابش بیرون می آورید یا می خواهید او را از یک اتاق به اتاق دیگر ببرید، باید کف دست خود را پشت سر و گردن او قرار دهید. لازم است هرچند وقت یک بار او را روی شکمش قرار دهید. او سر خود را بالا می آورد تا شما یا اسباب بازی هایش را ببیند و این مساله به تقویت عضلات گردن او کمک خواهد کرد.

اگر به نظر می رسد تا ۳ ماهگی، هنوز هم کودک شما قادر نیست که اندکی سر خود را بالا بیاورد، در معاینه بعدی این مطلب را به پزشک خود بگویید. مهارت ها و توانایی ها در کودکان مختلف به طور متفاوت رشد می کنند و برخی مهارت ها در برخی کودکان سریع تر از سایر کودکان ظاهر شده و پیشرفت می کنند، کنترل سر نیز از این قاعده مستثنی نیست. در ضمن کودکان نارس این مهارت ها و سایر مهارت ها را چند ماه دیرتر از همسالان خود می آموزند اما در صورتی که بیشتر نگران هستید با پزشک خود مشورت کنید.

● لبخندهایش معنادار می شود

در ماه دوم زندگی کودک شما اکثر اوقات محو تماشا و گوش کردن به اطرافیان است. او یاد می گیرد که آنها قادرند او را آرام کنند، تغذیه کنند و حس آرامش بدهند بنابراین به آنها لبخند می زند اما لبخندهای کودک ۱ ماهه هدفدار نیست. او در ماه دوم لبخندهای هدفدار به علامت خوشحالی و ابراز دوستی می زند.

او می آموزد با همین دو راه گریه و خنده می تواند به شما منظورش را برساند. در ۳ ماهگی با قهقهه زدن توجه بیشتر شما را می طلبد. او به شما خیره می شود و منتظر اولین لبخندتان می ماند تا با تمام وجود عکس العمل نشان دهد مانند تکان دادن دست و پاها. تقلید از شما در بیرون آوردن زبان و گشاد کردن چشم ها. او در ماه چهارم اگر صدای کودکی را از تلویزیون بشنود در جستجوی صدا می گردد و درک می کند چطور با دیگران از جمله پدر و مادربزرگ بازی کند و بخندد اما او به غریبه ها با تردید و کنجکاوانه می نگرد و شاید لبخندی گذرا داشته باشد.

رفتار شما در تکامل شخصیت کودک مهم است. وقتی با شور و هیجان به لبخند او پاسخ می دهید و به نیازهای فوری او مانند گرسنگی و درد با مهربانی رسیدگی می کنید، می فهمد که می تواند به شما اعتماد کند. او در این سن لوس نمی شود پس تا می توانید بدون نگرانی به او توجه کنید.

● چنگ می زند و می گیرد

نوزادان به طور طبیعی توانایی گرفتن اشیا را دارند اما طول می کشد تا یاد بگیرند که با هماهنگ کردن عضلات دست، اشیای مختلف را به درستی در دست بگیرند و نگه دارند. در طول ۳ ماه حرکات دست ها و بازوان کودک پیشرفت می کند و دست از حالت مشت کرده و رفلکسی گرفتن خارج می شود. از زمان تولد، چنگ زدن به صورت یک رفلکس و واکنش طبیعی در نوزادان وجود دارد. کف دست نوزاد را با انگشت لمس کنید، مشاهده خواهید کرد که او انگشتان کوچک خود را حرکت و دور انگشت شما قرار می دهد اما در هشت هفته اول پس از تولد، این حرکت ها غریزی و غیرارادی هستند.

دست های کودک شما در این مرحله معمولا در حالت ۸ شده قرار دارد اما او به زودی یاد خواهد گرفت که به طور ارادی دستان خود را باز و بسته و آنها را امتحان کند. اگر شما انگشتان او را باز کنید و شی را در دست او قرار دهید به طور رفلکسی آن را خواهد گرفت. (رفلکس گرفتن)اگر دست های کودک به طور اتفاقی مقابل صورتش در میدان دید او قرار گیرد با علاقه نگاه می کند ولی قادر نیست آن را به سمت صورتش ببرد اما در ۳ ماهگی شی را می گیرد و به سمت دهانش می برد. این زمان است که او ساعت ها به عنوان سرگرمی به انگشتانش می نگرد.

کودک ۳ ماهه شما هنوز هم نمی تواند چیزهایی را که می خواهد با دست بگیرد اما می تواند بارها و بارها به اسباب بازی های خود ضربه بزند. او همچنین در حال هماهنگ کردن حرکت های چشم و دست خود است به چیزهایی که می خواهد بردارد نگاه می کند و سپس تلاش می کند آنها را بردارد و در دستش نگه دارد. در این مرحله اسباب بازی هایی که از بالای تخت آویزان اند، می توانند بسیار مفید باشند زیرا کودک می تواند با دست به اشیای مختلف و بامزه ای که از سقف آویزان هستند، ضربه بزند.

در آغاز ۴ ماهگی او می تواند اشیای بزرگ را بردارد اما هنوز تا زمانی که مهارت بیشتری برای استفاده از انگشتانش به دست نیاورده است، نمی تواند اشیای کوچک را با دست بردارد. اندکی قبل از اینکه اولین دندان کودک در بیاید، کودک شروع به برداشتن چیزهای این طرف و آن طرف می کند تا آنها را در دهانش بگذارد. او می تواند اشیا را به طرف خودش بکشد و دادن اشیا از یک دست به دست دیگر آغاز خواهد کرد. بهتر است به سرعت خانه را برای کودک خود ایمن کنید.

برای تحریک واکنش چنگ زدن و برداشتن اشیا در کودک یک اسباب بازی یا شی رنگی را کمی دورتر از دسترس او قرار دهید و او را تشویق کنید تا آن را بردارد اما آن را آنقدر دور نگذارید که او اصلا نتواند یا ناامید شود و از تلاش دست بکشد. مجموعه ای از چیزهای زیادی را که او بتواند بردارد در اختیارش قرار دهید، مانند اسباب بازی های نرم، حلقه های پلاستیکی و کتاب های بزرگ. بعدا زمانی که او تلاش می کند تا اشیای کوچک را با انگشت شست و سبابه بردارد، او را تشویق کنید که لقمه های کوچک غذا یا خوردنی های کوچک بردارد.

اگر کودک شما در ۸ هفتگی به اسباب بازی هایی که در مقابل او قرار می دهید توجه و تا ۵ ماهگی برای لمس یا برداشتن اسباب بازی ها تلاش نمی کند، با پزشک او مشورت کنید.

● پا می گیرد

شیرخواران در ۳ ماهگی قادر به خم و راست کردن زانو هستند و می توانند لگد بزنند. اگر کف پای او را روی زمین قرار دهید روی پایش فشار می آورد و آن را مستقیم نگه می دارد(در اصطلاح پا می گیرد). گه گاه او را بغل کنید و بگذارید از این مهارتی که دارد لذت ببرد و بازی کند.

● بهتر می شنود

به دلیل تکامل شنوایی در کودک ۳ ماهه شما، او با صدای شما می خندد، شروع به تقلید بعضی صداها می کند و سرش را به سمت صدا بر می گرداند. در ۱ ماهگی او وجود شما را از روی صدایتان می فهمد و حتی اگر در اتاق دیگری باشید و با او حرف بزنید، آرامش می گیرد که شما نزدیک او هستید. در ۲ ماهگی که صداهایی چون «اه –اه –اوه اوه» را از او می شنوید باید با زبان کودکانه برایش حرف بزنید. در ۴ ماهگی او مدت ها با در آوردن صداهایی چون ماماماما و بابابابا سرگرم تان می کند.

● راحت می خوابد

در ۲ ماهگی کودک اجتماعی و هوشیار می شود به همین دلیل در طول روز بیدار است و بازی می کند و خسته می شود و شب راحت تر می خوابد. چون حجم معده او زیادتر شده اگر او را آخر شب به خوبی تغذیه کنید(مادر از هر ۲ پستان به او شیر بدهد) با احتمال زیاد تا اوایل صبح خواب راحتی خواهید داشت. برای منظم شدن خوابش وقتی که شب ها بیدار می شود تا شیر بخورد یا پوشکش را عوض کنید چراغ روشن نکنید و هرگز با او صحبت و بازی نکنید. برعکس در طول روز هنگام تغذیه و تعویض پوشک با سر و صدا و بازی و خنده این کار را بکنید تا به تفاوت این دو پی ببرد و شب ها که بیدار شد دوباره به خواب برود.

   دکتر سیدحسین فخرایی
فوق تخصص نوزادان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی