قد و وزن نوزاد در مراحل رشد

تاریخ 1386/06/29 - روزنامه مستقل سراسري صبح ايران - پنجشنبه نسخه شماره 2864 مراحل رشد کودک مقدمه تغيير کنندگي جز» متصف ولاينفک وجودي موجودات است ودراين تحول يافتگي همواره شرايط مکاني و زماني مي تواند روند نمو را متاثر سازد. انسان نيز مستثني ازاين جريان نبوده واز وضعيت هاي مختلف تاثير مي پذيرد. اما آنچه اين تاثير پذيري را تحت الشعاع قرار مي دهد ماهيت پيچيده وچند جهتي - زيستي، رواني، اجتماعي ومعنوي - بشر مي باشد که ذهن نظريه پردازان ومتخصصان حيطه هاي علوم انساني را به خود مشغول ساخته است. با توجه به نکات بالا مي توان اظهار داشت که رشد چند وجهي انسان داراي مراحل مختلف است وهر مرحله درجه اهميت معيني را براي خود متصور است. يکي از اين مراحل اولين و مهم ترين اين مراحل است، رشد چند جانبه اي دوران کودکي است، چرا که دراين مرحله ساختار وجودي انسان درحال شکل گيري است وابعاد شناختي، اجتماعي، عاطفي و اخلاقي و... درحال ريشه گرفتن مي باشند. لذا دراين مقاله با صرفنظر از نظريه هاي مربوطه سعي مي شود بيان اجمالي از ابعاد مذکور ارائه شود تا بتوان درک تقريبا مشخصي از ويژگي هاي بشر درابتداي عمر به دست آورد. تعريف رشد متخصصان تعاريف مختلفي از رشد ارائه نموده اند، ويکي ازاين تعاريف جامع عبارتنداز: « همه ي تغييرات وتحولاتي که از زمان تشکيل سلول تخم تا هنگام مرگ در انسان روي مي دهد، رشد حرکتي مستمر، دائمي وپيوسته بعلاوه گامي آهسته وزماني همراه با جوش وخروش است. با اين تعريف از رشد، اکنون به بررسي رشد جسماني، شناختي، عاطفي واخلاقي کودک از تولد تا اواخر کودکي 12-11 سالگي مي پردازيم. الف) رشد از تولد تا پايان کودکي دوره ي نوزادي حدود يکي دوهفته اول زندگي است. دراين مدت نوزاد خود را با اوضاع جديد زندگي سازگار مي کند وبا وجود آنکه وابستگي مستقيم جسماني او با مادر قطع مي شود، براي رفع بسياري از نيازهاي خود وابسته به او باقي مي مانند. نوزاد انسان در ابتدا نمي تواند ازخود مراقبت کند وبراي زنده ماندن و حفظ تعادل محيط داخلي نيازمند به ديگران است. البته بديهي است که نوزاد براي سازگارشدن با محيط قابليت هاي بسياري دارد، او مي تواند ببيند، بشنود، نسبتا به بو ومزه واکنش نشان مي دهد و نسبت به درد، لمس وتغيير جا از خود حساسيت هايي بروز مي دهد. درطي اين دوره حرکات نوزاد کاملا ناهماهنگ است وانرژي بسياري صرف آن مي شود. دربيشتر بازتابهاي نوزاد، تمام تنه وپاها به حرکت در مي آيد. حرکت سر، در مقايسه با بدن بسيار کم است. حرکات اختصاصي که به قسمت هاي محدود مربوط مي شود، بيشتر بازتابي است. در دوره جنيني، بيشتر حرکات بدن جنين، بازتابي وتابع فعاليت نخاع شوکي وساقه مغز است. اهميت بازتاب ها در ابتدا بسيار حياتي است. زيرا زندگي نوزاد بدان وابسته است. اما با رشد کودک وسيستم عصبي او اهميت اين بازتاب ها رفته رفته کم مي شود. دستگاه عصبي انسان به اعتقاد عصب شناسان به سه شکل فعاليت مي کند: 1 -فعاليت هاي ساده بازتابي در سطح نخاع شوکي وساقه ي مغز. 2- فعاليت هاي کمي پيچيده تر مانند راه رفتن و ايستادن وغيره که با کمک مخچه وپل مغز صورت مي گيرد. 3- فعاليت هاي پيچيده مانند ادراک، حافظه و تفکر که با کمک قشر مغز ودستگاه ارتباطي پيچيده ي مغز انجام مي شود. براين اساس، رفتارهاي نوزاد در ابتدا با کمک ساقه هاي مغز کنترل مي شود، نه به وسيله ي کرتکس. ساقه ي مغز درقشر زيرمغز(کرتکس) قرار دارد وشامل قسمت هايي است که مسئول انجام زيستي اساسي مانند تنفس و بازتاب ها است. در طي اين دوره نوزاد نيازهاي اساسي از قبيل اکسيژن، غذا وخواب را دارا است که اطرافيان براي وي تهيه مي کنند. رشد جسماني با توجه به دگرگوني بسيار دراندازه هاي بدني نوزادان در هنگام تولد و ميزان رشد آنها، استفاده از ميانگين يا فرم فقط يک تصوير کلي از رشد به دست مي دهد. بطور متوسط وزن يک نوزاد طبيعي که پس از دوره ي کامل حاملگي به دنيا آمده است، در لحظه تولد، حدود سه تا سه ونيم کيلوگرم و قد او به طور متوسط بين 50 -48 سانتي متر است. وزن نوزاد طبيعي براي سازگار شدن با محيط در ده روز اول تا سيصدگرم وزن خود را ازدست مي دهد. اگر مقدار انرژي را که نوزاد در رويارويي با محرک هاي مختلف از دست مي دهد، درنظر بگيريم، از دست دادن وزن تعجب آور نخواهد بود. کمبود وزن از هفته دوم جبران مي شود واز زماني که کودک بتواند به خوبي شير بخورد وآن را هضم کند، بروزنش اضافه مي شود تا اينکه در 6 ماهگي وزنش به دوبرابر وزن هنگام تولد مي رسد، تا حدود 1 سالگي وزن کودک تقريبا به سه برابر وزن وي هنگام تولد مي رسد وسرانجام وزن وي در پايان 2 سالگي به حدود 14 برابر وزن هنگام تولد 12 - کيلوگرم - خواهد رسيد. سرعت رشد وزن درهر سال اول زندگي وهمچنين در دوران بلوغ به حداکثر خود مي رسد. قد تغييرات قد نيز مانند وزن قابل توجه است. رشد سر در دوسال اول زندگي در مقايسه با قد و وزن کودک کندتر است. اگرچه بين کودکان همسن ازنظر قد تفاوت وجود دارد ولي نمونه اي يافت مي شود که تمام کودکان در آن حدود، با يکديگر مشترک هستند. قد نوزاد هنگام تولد40 تا45 سانتي متر است. پس از چهارماه اول تولد، قد نوزاد به طور متوسط از 57 تا60 سانتي متر، در8 ماهگي بين 60 تا68 سانتي متر ودر 1 سالگي 68 تا73 سانتي متر است. در2 سالگي اين ميزان به 78 تا83 سانتي متر افزايش مي يابد. مشخصه اولين سال زندگي کودک رشد جسماني سريع اوست. کودکان سالمي که خوب تغذيه شده اند، از تولد تا 1سالگي 50درصد به قدشان و 200درصد به وزنشان اضافه مي شود. ميزان رشد در شش ماهه اول زندگي سريعتر از بقيه ي سال هاي زندگي است ولي همه ي قسمت هاي بدن به يک ميزان رشد نمي کنند ولزوما هيچ رابطه اي بين رشد اندازه ي سر و رشد ماهيچه ها وجود ندارد. رشد دندان ها بعداز تولد نوزاد و مدتها قبل ازاينکه دندانها نمايان شود، دندانها در لثه وجود دارد، نخستين دندان کودک حدود 6 ماهگي تا 8 ماهگي بيرون مي آيد. البته دندان پيشين در فک تحتاني و سپس در فک فوقاني چهار دندان پيشين مي رويد. اولين دندان آسيا بين 1 تا 1/5 سالگي و دندانهاي طرفي بين 1/5 تا 2 سالگي مي رويد بطوريکه کودک درپايان سال دوم جمعا بيست دندان خواهد داشت. زمان رويش دندانها در کودکان باهم فرق مي کند وديريا زود درآمدن دندان ها هيچ ارتباطي با کم هوشي يا با هوشي کودک ندارد. نشستن حدود سه ماه طول مي کشد تا عضلات گردن قوي شده، کودک بتواند سرخود را راست نگه دارد، همچنين درسه ماه اول زندگي، رشته هاي عصبي زيادي از ميلين پوشيده مي شود که قادر به حرکت بهتر تحريکات عصبي هستند. کودک به طور متوسط مي تواند در 5 ماهگي با کمک ديگران به مدت يک دقيقه بنشيند. البته هيچگاه نبايد کودک را مجبور به نشستن کرد، مگر وقتي که ستون فقرات او طاقت نگهداري بدن را داشته باشد. کودک در 7-8 ماهگي مي تواند بدون کمک ديگران يا در 9 ماهگي به تنهايي در ده دقيقه يا حتي بيشتر بنشيند. خزيدن گرچه درمورد سني که کودکان به مراحل مختلف خزيدن مي رسند، تفاوت هاي فردي بسياري وجود دارد، اما معمولا کودکان مراتب يکساني را طي مي کنند. کودک دربين ماههاي سوم وششم زندگي با حرکات متقاطع سينه خيز مي رود. اين حرکات برفعاليت پل مغز ومغز مياني متکي است. او دربين ماه هاي ششم و نهم زندگي سينه را بلند مي کند وچهاردست وپا راه مي رود. اين حرکات برفعاليت مغز مياني ونيمکره مغز ومخچه متکي است. دربين ماه هاي نهم و پانزدهم کودک بتدريج مي ايستد و راه رفتن آغاز مي شود. ايستادن و راه رفتن راه رفتن آثار بسيار چشمگيري بررشد کودک دارد وتحول عميقي در زندگي او بوجود مي آورد. توانايي راه رفتن به طور مستقل، به تدريج بعداز پيشرفت هاي مقدماتي خزيدن، ايستادن ومانند اينها شکل مي گيرد. کودک اولين بار در 8 تا 9 ماهگي مي تواند با گرفتن صندلي و... بايستد. دراين مرحله کودک قادر به نشستن از حالت ايستاده نيست ونيازمند کمک است. کودک 1ساله مي تواند تا چند قدم راه برود، ولي براي کسب مهارت در راه رفتن فرصت لازم است. در18 ماهگي، کودک مي تواند از پله بالا و پايين برود. پايين آمدن از پله ها ديرتر حاصل مي شود. در 2 سالگي توانايي دويدن حاصل مي شود ودر مهارت هاي حرکتي، پيشرفت هاي چشمگيري حاصل مي شود. ادامه دارد نسخه چاپي ارسال به دوستان ورزشي و قلمرو ورزش سياسي و سياسي خارجي دريچه هنر مرز پرگهر دانش و پژوهش خبر دانشگاه آموزش و سنجش اقتصاد و بازار آگهي هاي روزنامه آفرينش صفحه اصلی - شناسنامه آفرینش - آرشیو آفرینش - ارتباط با ما - درخواست اشتراک - پیوندها - جستجوی پیشرفته